BEOGRAD – Izložba „Nikola Dobrović – Pod zastavama modernih pokreta” autora profesora dr Marte Vukotić Lazar i mr Bojana Kovačevića, biće otvorena sutra uveče u Galeriji SANU, najavljeno je danas u ovoj instituciji u Beogradu.
Navedena izložba koja će trajati do 24. avgusta, jeste centralni program u kome se obeležava 125 godina od rođenja akademika, profesora, arhitekte Nikole Dobrovića (1897-1967), člana Srpske akademije nauka i umetnosti i Jugoslavenske akademije znanosti i umetnosti (JAZU, danas HAZU).
Uz spomenute umetnike, autorka izložbene postavke je Marina Dokmanović.
O izložbi su govorili: akademici Dušan Otašević i Milan Lojanica, kao i autori prof. dr Marta Vukotić Lazar i mr Bojan Kovačević.
Lojanica je predstavio ovaj multimedijalni događaj, jer će na izložbi biti prikazan veći broj projekata, ličnih predmeta, arhivske građe, umetničkih dela i dokumentarnih filmova koji se čuvaju u Arhivu i Biblioteci SANU, Muzeju nauke i tehnike – Beograd, Narodnom muzeju, Kući legata, Filmskim novostima i u privatnim kolekcijama.
Kako je akademik Lojanica otkrio, pored izložbe, planirana je čitava serija događaja – naučni skup, nekoliko publikacija na srpskom i engleskom jeziku, studentski konkurs, monografija, tribine i razgovori.
Svi navedeni programi će biti realizovani u organizaciji SANU, uz učešće Arhitektonskog i Filozofskog fakulteta Univerziteta u Beogradu, kao i Udruženja arhitekata Srbije, Beogradske internacionalne nedelje arhitekture – BINA, Akademije arhitekture Srbije i Kulturnog centra Beograda.
Milan Lojanica se osvrnuo na sam naziv izložbe „Pod zastavama modernih pokreta“, koji ukazuje na suštinu i smer stvaralaštva Nikole Dobrovića, prikazuje njegovo zalaganje i inicijative, i nazvao ga je „pionirom moderne arhitekture“.
Autorka izložbe prof. dr Marta Vukotić Lazar naglasila je da je idealno da takva vrsta izložbe bude u jednom predivnom prostoru kakva je Galerija SANU, prema njoj – najbolja galerija u celom Beogradu.
„Cilj naše izložbe jeste da pokušamo da široj javnosti pružimo na uvid kompletnu dokumentaciju o arhitekti Dobroviću, ko je on bio i da istaknemo sve njegove zasluge, značaj, doprinos koji je ostavio u vreme Jugoslavije. Obeležio je kulturu tog vremena, 19. i 20. veka“, rekla je Vukotić Lazar.
Ona je istakla da se na izložbi nalazi epistolarna građa – razmena pisama, 5 video zapisa koji prate postavku, 7 maketa iz velikog opusa Dobrovića, koji je bio prisutan svuda na prostoru bivše Jugoslavije, stvarao zdanja u Pragu, Dubrovniku, Beogradu, mnogim velikim centrima.
Autorka je navela da se za Dobrovića pričalo da je „bio pravi čovek na pravom mestu, ali u pogrešno vreme“, a zašto je to tako, posetioci mogu saznati od sutra na izložbi, sve do 24. avgusta.
Koautor nove postavke Bojan Kovačević sutrašnju izložbu smatra prvorazrednim kulturnim događajem, i naglasio je da nigde ne postoji na svetu arhitekta koji piše knjige, a Dobrović ih je napisao skoro 20, tako da je i na taj način u produktivnosti bio „prava relikvija“.
Najnovija postavka predstavlja Nikolu Dobrovića, značajnog člana SANU kao osobu širokog uvida, intelektualca, pisca mnogih kritičkih istoriografskih studija o arhitekturi i gradovima, profesora fakulteta, direktora Urbanističkog instituta Srbije, prvog gradskog arhitektu Beograda i mitsku figuru naših arhitekata i kulturne javnosti.
Izložba je osmišljena kao prikaz celokupnog Dobrovićevog stvaralaštva i ima cilj da predstavi ključne karakteristike njegovog dela, ideje, zalaganja i postignute rezultate, i da osvetli milje, okolnosti, uslove i prilike u kojima je to delo nastajalo.
Sva sabrana građa organizovana je u dve međusobne povezane celine: jedna se odnosi na razvoj Dobrovićevog stvaralaštva, a druga čini težište na pratećim zbivanjima, uslovima, miljeima, ambijentima i kontekstima u kojima je stvarao.
U spajanju ova dva toka, postavka vodi publiku do prikazivanja najvažnijih projekata, a onda se kroz mnoga svedočanstva, otkriva priroda i razmera njegovog ukupnog stvaralačkog podviga.
Nikola Dobrović, kao izuzetno snažna ličnost, simbol je individualnosti i etike, vredan najvećeg poštovanja i trajnog pamćenja na prostorima Srbije, regiona, kao i u evropskim razmerama.
Izložbu su podržali Ministarstvo prosvete, nauke i tehnološkog razvoja RS, Ministarstvo kulture i informisanja RS, Sekretarijat za kulturu grada Beograda i kompanija Ewe Comp d.o.o”.
Izložba je zamišljena kao eksponiranje više slojeva života i dela Nikole Dobrovića.
Autori Marta Vukotić Lazar i Bojan Kovačević imaju u vidu izvesni zaborav koji je delimično pokrio znanje i svest o tom velikom čoveku srpske i jugoslovenske arhitekture i kulture uopšte, a svakako graditelja čiji je opus ostao na raznim stranama sadašnjih evropskih država.
Za pripremu izložbe olakšavajuća okolnost je što je zaostavština projekata i životne i radne dokumentacije sačuvana kolekcijom u Muzeju nauke i tehnike, značajnim delom u Arhivu SANU i po manjim ličnim kolekcijama dokumenata.
Drugi deo života i karijere Nikole Dobrovića protekao je u vreme socijalističkog državnog i društvenog uređenja u Jugoslaviji i u dobrom delu Evrope, čak i u onim zemljama u kojima je došao na svet i kasnije studirao, Mađarskoj i Čehoslovačkoj, obe nastale iz Austrougarske u kojoj je arhitekta rođen, a čiji su delovi ušli u sastav Jugoslavije, države u kojoj je Dobrović završio život.
Osim važnog zasnivanja predmeta Savremena arhitektura i urbanizam na Arhitektonskom fakultetu Univerziteta u Beogradu, Dobrović je ostavio trag kao pisac 20-ak knjiga i mnogih tekstova, gde je postavio temelje savremene kulture u domenu urbanosti.
Okolnosti su učinile da Nikola Dobrović na teritoriji Srbije ima podignuto samo jedno zdanje, a to je zgrada Ministarstva odbrane i Generalštaba u Ulici kneza Miloša u Beogradu.
Po mnogim analizama i shvatanjima, njegovo najveće i najznačajnije delo teško je urušeno u NATO agresiji 1999. godine i do danas većinom je ostalo neobnovljeno, kao ružna uspomena na taj agresorski čin.
Krajem 2005. godine Vlada Republike Srbije proglasila ga je za kulturno dobro, a cilj nove izložbe je i da aktuelizuje taj čin i proces.
(Tanjug)
Pratite Krstaricu na www.krstarica.com