U svom pariskom stanu, u 89. godini pronađena je mrtva Žana Moro. Preminula je tiho jedna od najvećih zvezda francuske kinematografije, jedna od retkih svetskih glumica od koje su reditelji tokom čitave njene karijere, a trajala je ona nešto više od šest decenija, zahtevali osobenost, inteligenciju i samostalnost.
A upravo to im je Žana Moro iz filma u film i pružala, pridodajući uz sve to i svoj nesumnjivi ugled i svoju diskretnu privlačnost. Privlačnost žene svesne toga da njena lepota ne proizilazi iz fizičke spoljašnosti već iz njene unutrašnje snage i raskošnog talenta.
Ćerka barmena i plesačice u „Kazino de Pari” (Casino de Paris) rođena je 1928. godine, diplomirala je na pariskom konzervatorijumu 1948, odmah postala članica čuvenog „Komedi fransez” (Comedie Francaise), da bi već 1952. prešla u Teatar nasional populer (Theatre National Populaire) i tu ostvarila svoje najveće pozorišne uspehe. Paralelno sa pozorišnom počela je i njena filmska karijera. U početku ne toliko uspešna, bile su joj namenjene uglavnom epizodne uloge koje nisu odgovarale ni njenom temperamentu niti glumačkim potencijalima. Međutim, već 1954. godine Žana Moro je zablistala u glavnoj filmskoj ulozi – u filmu „Kraljica Margo” Ž. Drevila, da bi je nešto kasnije zapazio i legendarni Luj Mal dodelivši joj ulogu introvertne i senzibilne žene upletene u ubistvo u filmu „Lift za gubilište” (1957).
Već u sledećem Malovom filmu „Ljubavnici” Žana Moro će, odigravši lik savremene žene koja raskida sa konvencijama građanske sredine i to hladnokrvnošću do tada nepoznatom na filmskom platnu, stvoriti svoj trajni i dugovečni glumački „imidž” – prototip junakinje modernog doba. Žene cinične, inteligentne, umorne od svakodnevice, senzualne i diskretno erotične. I upravo će takva Žana Moro otvoriti vrata i uspešne međunarodne karijere. I kao glumica, pevačica, scenaristkinja pa i rediteljka.
Ikona francuskog filma 60-ih taj svoj glumački „imidž” raskošno će razraditi i u filmovima „Moderato kantabile” Pitera Bruka (nagrada u Kanu 1960), „Noć” Mikelanđela Antonionija (1961) i nadasve u filmu „Žil i Džim” Fransoa Trifoa u kojem je Žana dotakla zvezde odigravši lik autodestruktivne, emancipovane mondenke koja deli ljubav na dva muškarca.
I u narednim svojim ulogama Žana Moro svojim veštim karakterizacijama gradi likove emancipovanih žena, neposrednih i sposobnih za suprotstavljanje vladajućem svetu muškaraca. Tu dodatnu dimenziju svojim likovima najbolje je iskazala u filmovima Luisa Bunjuela „Dnevnik jedne sobarice”, Fransoa Trifoa „Nevesta je bila u crnini”, ali i u filmu Orsona Velsa „Besmrtna priča” u kojem ima čak i poetsku ulogu žene zaljubljene u znatno mlađeg muškarca…
Od sedamdesetih godina prošlog veka Žana Moro je bila sve češće u sporednim ulogama, tada je počela i da režira i za njom su ostali i filmski projekti „Svetlost” i „Adolescentkinja” rađeni na takozvanu žensku tematiku.
Legendarna glumica je bila predsednica žirija festivala u Kanu koji je Emiru Kusturici za film „Andergraund” dodelio njegovu drugu „Zlatnu palmu” (1995). I ona sama osvojila je tokom plodne karijere pregršt nagrada, uključujući i „Palmu” za najbolju glavnu žensku ulogu u filmu „Sedam dana, sedam noći”.
U međuvremenu se sa grupom francuskih intelektualaca zalagala za sankcije Srbiji, postala je veliki prijatelj Sarajeva i bila jedna od francuskih javnih ličnosti koje su podržavale i pomagale osnivanje Kulturnog centra „Andre Marlo” u tom gradu za koji je govorila da je „grad čudesne lepote, ali i grad bola i nežnosti”.
Žana Moro je formalno bila udata dva puta: za Žan-Luja Rišara (1949–1964) i za američkog reditelja Vilijama Fridkina (1977–1979), a za njen život vezane su i brojne ljubavne afere među kojima je i ona sa rediteljem Tonijem Ričardsonom koji je 1967. ostavio svoju suprugu Vanesu Redgrejv zbog nje, ali se nikada nisu venčali. Uprkos svemu Žana Moro je bila i ostala „najveća glumica na svetu” kakvom ju je smatrao Orson Vels.
(Politika)
Pratite Krstaricu na www.krstarica.com