Groznica revizionizma: Pljevlja „proteruju“ kralja Petra

Groznica istorijskog revizionizma, koja godinama opsijeda aktuelne crnogorske vlasti, nakon decenija zaobilaženja stigla je i u Pljevlja. Tako je prvi čovjek Opštine Pljevlja Mirko Đačić objelodanio da bi uskoro „konačno“ na dnevni red mogla doći i inicijativa da glavna ulica u tom gradu koja nosi ime kralja Petra dobije drugi naziv.

Otkrivajući svoju zamisao, Đačić najavljuje da je prvobitno u planu rekonstrukcija Ulice kralja Petra, nakon čega bi, smatra on, trebalo inicirati i promjenu njenog naziva.

„Redosled poteza trebalo bi da bude sledeći: planiramo vrlo brzo da počnemo radove, izabran je izvođač, sačekaćemo propisani rok za žalbe. Kada se završe radovi, trebalo bi povesti proceduru kroz široku akciju da se pronađe adekvatan naziv za glavnu ulicu, kojim bi svi Pljevljaci bili zadovoljni“, kazao je Đačić.

Za istoričara dr Aleksandra Stamatovića, inicijativa predsjednika Opštine Pljevlja Mirka Đačića o preimenovanju glavne ulice u Pljevljima koja nosi ime po kralju Petru Prvom Karađorđeviću ne predstavlja nikakvu novinu. Ona se, kako ocjenjuje, samo uklapa u „toliko puta već viđeni scenario promjene identiteta Crne Gore i brisanja svega srpkog što je u njoj“.

Stamatović, ipak, objašnjava da je ovu problematiku prije svega potrebno sagledati kroz dva aspekta, prvog koji je uži i politički, i šireg i globalnog, koji je identitetski.

„U užem političkom smislu, Đačić šalje poruku pred lokalne izbore u Pljevljima ne bi li se odobrovoljilo biračko tijelo pripadnika muslimanske i albanske manjine, šaljući poruku da se u Crnoj Gori raskrstilo sa svime što je srpsko. To je logika koja se svodi na jednu prilično smiješnu i dubioznu relaciju koja kaže da je nova i rekonstruisana ulica ujedno i novi početak nečega ljepšeg, modernijeg, uređenijeg i naprednijeg, što bi u globalnom smislu bilo proširenje ideje dvadesetprvomajske Crne Gore. Dok je staro i nazadno i sve ono što ostaje iza nas, dakle za stare generacije a ne za nove, bilo sve što je srpsko“, kaže Stamatović.

Istovremeno, sagovornik Sputnjika objašnjava i da se promjena naziva ulice može tumačiti i u užem istorijskom kontekstu, odnosno, kontekstu identiteta. Ona, kako precizira, „označava potrebu učvršćivanja crnogorskog identiteta u pljevaljskom kraju, koji je u Pljevljima, slikovito rečeno — tanak i neubjedljiv“.

„Pljevlja su tek krajem 1912. godine oslobodila zajednički jedinice srpske i crnogorske vojske od Turaka u Prvom balkanskom ratu. Tek poslije niza diplomatskih peripetija, konačnim razgraničenjem u novembru 1913. godine, pljevaljski kraj je definitivno pripao crnogorskoj državi. Bio je faktički u njoj svega nepune tri godine, s obzirom na činjenicu da su Pljevlja okupirale austrougarske trupe 7. januara 1916. godine, da bi potom krajem novembra 1918. godine formalno i pravno nestalo crnogorske države“, podsjeća naš sagovornik. On dalje objašnjava da je ulaskom pljevaljskog kraja u Narodnu Republiku Crnu Goru poslije pobjede komunista u ratnoj revoluciji 1945. godine, u narednim decenijama izvršeno intenzivno „pocrnogorčavanje“ ovoga kraja tradicionalne stare Hercegovine.

„Bez obzira na to, na referendumu 2006. godine opcija opstanka u zajedničkoj državi sa Srbijom odnijela je u Pljevljima pobjedu, a u poslednja dva popisa, broj Srba i onih koji govore srpskim jezikom je značajno dominantniji od onih koji se izjašnjavaju kao Crnogorci“, ističe Stamatović.

Stamatović takođe podsjeća da najavljena inicijativa ima i svoj duboko simbolički smisao jer je kralj Petar Prvi Karađorđević prepoznat kao kralj oslobodilac i ujedinitelj.

„Petar Prvi Karađorđević je, dakle, sinonim ne samo srpskog već i jugoslovenskog oslobođenja, i takođe srpskog i jugoslovenskog ujedinjenja, što je po svemu antipod sadašnjoj dukljansko-montenegrinskoj ideologiji savremene Crne Gore i njene suštine, odnosno, suštine dvadesetprvomajske Crne Gore po kojoj ulica i treba da dobije ime“, smatra Stamatović.

Na kraju razgovora za Sputnjik, naš sagovornik je prokomentarisao i fenomen istorijskog revizionizma koji je od 2006. naglašeno prisutan u Crnoj Gori. On objašnjava da je „prekrajanje istorije, promjena školskih programa i udžbenika istorije, kao i promjene datuma i naziva ulica, uvijek značila i značiće obračun vladajuće elite i vlasti sa suštinom neke druge vlasti i njenih pregnuća i postignuća“.

„Ovaj čin gradonačelnika Đačića treba shvatiti u širokom spektru radnji i htjenja sadašnje države Crne Gore i državne vlasti i njene ideologije da poništi sve ono što je u Crnoj Gori shvaćeno najprije u širem kontekstu kao srpsko i ujediniteljsko, a onda zatim kao rusko, i konačno najšire — kao slovensko i pravoslavno“, kaže Stamatović, dodajući da ovo nije ni prvi ni poslednji takav postupak.

On se ipak nada da će na predstojećim lokalnim izborima u Pljevljima izgubiti politička opcija koju predstavlja gospodin Đačić, te da ova inicijativa neće ni zaživjeti.

(Sputnjik)

Pratite Krstaricu na www.krstarica.com