Za karlovačke đake jučerašnji dan je bio neradan, a za taj mali predah ove godine imali su poseban razlog. Karlovačka gimnazija proslavila je svoj veliki jubilej, 225 godina od osnivanja. Jubilej kojim retko koja institucija u Srbiji može da se pohvali svečano je obeležen u zgradi najstarije srpske gimnazije, na Trgu Branka Radičevića u Sremskim Karlovcima. Za tu priliku izložene su slike i knjige iz gimnazijske Spomen biblioteke, koja je pod zaštitom države.
Ona je jedna od dve biblioteke u gimnaziji, stara koliko i sama Karlovačka gimnazija, a inače je dostupna naučnim radnicima, po posebnim zahtevima. U Spomen biblioteci je više od 18.000 knjiga, a posebno mesto u vitrinama zauzima fototipsko izdanje Miroslavljevog jevanđelja, poklon kralja Aleksandra Obrenovića. Tu su i prva izdanja nemačkih romantičara, Vukovih izdanja prvog srpskog rečnika, prve pesmarice, gramatike, navodi v. d. direktora Milan Đurišić, dodajući da je sada pronađena čitulja koju je porodica Branka Radičevića dala kada je pesnik umro.
„Tokom celog svog postojanja, Karlovačka gimnazija je bila veoma bitna za ovu zemlju, koja god to bila u međuvremenu, i za ovaj narod i narode koji ovde žive”, kaže Đurišić.
Od devedesete godine prošlog veka, to je filološka gimnazija. Danas ima oko 550 đaka, koji tu dobijaju klasično obrazovanje iz društvenih i prirodnih nauka, a naglasak je na jezicima. Uče se oni klasični – latinski i starogrčki, i moderni jezici: engleski, francuski, ruski, nemački, italijanski, francuski, a od pre desetak godina i kineski.
„Često nas pitaju imamo li norveški, japanski jezik, pa se trudimo da udovoljimo željama učenika, organizujemo fakultativnu nastavu i sekcije. Tako da svako ko dođe u ovu gimnaziju može da nađe ono gde ga interesovanja vode”, dodaje Đurišić.
Brojne generacije karlovačkih đaka s ponosom ističu da se u ovoj gimnaziji uvek više nego u drugim školama osećala neka vrsta slobode, posebnog odnosa sa profesorima koji su bili i mentori i prijatelji. Đurišić to objašnjava time što su mnogi bivši đaci gimnazije kasnije bili i njeni profesori:
„Saživeli su se sa ovom školom i na svoje đake gledaju kao nekada na sebe. Možda otuda malo više razumevanja, ali te slobode se svode najviše na ono što učenici žele da iskažu, pa se to onda i vidi u opuštenijoj atmosferi”.
Njen najpoznatiji đak bio je pesnik Branko Radičević, po kome je gimnazija jedno vreme nosila ime, ali i mnogi drugi znameniti Srbi prošli su kroz nju kao učenici i profesori, a neki su živi i dalje aktivni.
„Kad bismo išli unazad, od mnogih naših književnika i umetnika, pa dublje u prošlost, vidimo da su tu bili i Vida Ognjenović, Borislav Mihajlović Mihiz, Dejan Medaković, pa onda Đorđe Natošević, Vasa Stajić, Jovan Subotić, Sima Milutinović Sarajlija…” navodi naš sagovornik.
Današnja Karlovačka gimnazija osnovana je 1791. kao Srpska pravoslavna velika gimnazija, a nastava se u njoj počela odvijati godinu kasnije. Bilo je to u vreme mitropolita Stevana Stratimirovića, koji je oko te ideje okupio dobrotvora Dimitrija Anastasijevića Sabova i oko stotinu građana Karlovaca koji su darovali novac za osnivanje gimnazije, a za koju je saglasnost dao austrijski car Leopold Drugi.
„Mada su Srbi imali kvalitetne škole i pre osnivanja Gimnazije, nova škola je za Srbe u Habzburškoj monarhiji predstavljala značajan događaj u daljem razvoju građanske kulture”, navode autori brošure „Karlovačka gimnazija, tradicija i savremenost”.
Prvih sto godina rada gimnazije vezuje se za staru zgradu nekadašnje latinske škole, da bi 1890. ona bila srušena i na njenom mestu izgrađena nova, sadašnja građevina, po projektu budimpeštanskog arhitekte Đule Partoša. Zgrada je zadužbina je patrijarha Germana Anđelića i njegovog brata Stefana, čija imena se nalaze na fasadi.
Karlovačka gimnazija ima svoju zastavu, pečat i đačku himnu, koja se osamdesetih godina prošlog veka završavala stihovima o prolaznosti života i rastanku đaka posle koga „na kraju svako bude sam”. Kasnije joj je profesor Jovan Stankov dodao strofu sa porukom da karlovačke đake u gimnaziju vraćaju uspomene i da „na kraju (ipak) niko nije sam”.
(Snežana Kovačević, Politika)
Pratite Krstaricu na www.krstarica.com