O subotičkom Okružnom zatvoru retko kad se govorilo i pisalo. Osim činjenice da je jedan od deset najmanjih zatvora u zemlji, da na obližnjem Paliću ima vrednu ekonomiju, da je sagrađen pre gotovo vek i po i da mu se zgrada nalazi u samom centru Subotice, gotovo da je nemoguće naći neki drugi, zvanični podatak.
Pre nešto više od pola decenije, o subotičkom zatvoru počelo je mnogo više da se govori. Prvo, kada je 2010. godine iz Mađarske u njega prebačen Josip Vujić Sikirica koji je tokom devedesetih godina u Subotici i okolini ubio osmoro ljudi, pa četiri godine kasnije kada je u pritvorsku jedinicu „smešten” Dragan Đurić, tada osumnjičeni za ubistvo petnaestogodišnje Tijane Jurić. Na novinske stupce, opet je dospeo pre nekoliko meseci kada je iz Nemačke, iz ekstradicionog pritvora u njega prebačen Bane Jovanović, osumnjičen za dvostruko ubistvo u Molu i kada su se u njega „uselili” članovi kriminalne grupe koju je ministar policije Nebojša Stefanović označio kao „najopasnije u Vojvodini”.
Iako se subotički Okružni zatvor ubraja u zavode poluotvorenog tipa i u njemu kaznu izdržavaju osuđenici kojima je izrečena kazna zatvora do godinu dana, silom prilika „stanovnici” njegove pritvorske jedinice postali su najbrutalniji zločinci. Međutim, novi stanovnici, kako kaže upravnik Dušan Suvajac, ni na koji način nisu poremetili uobičajeni red u zatvoru.
– S obzirom na tip ustanove i osuđenike sa malim kaznama, mnogi bi rekli da se zaposleni u zatvoru ne susreću sa većim problemima. Međutim, u našem zatvoru svi su višestruki povratnici. Reč je o osobama iz kriminalnog miljea. Nema nijednog koji je ovde prvi put. I sama zatvorska zgrada bi mogla da se označi kao jedan od problema. Osim što se nalazi u samom centru grada i što je stara gotovo 150 godina, ona je i neuslovna. Objekat u kojem se nalazi zatvor delimo sa opštinom, privatnim i državnim preduzećima. Na primer, kancelarije „Radio Subotice” gledaju tačno na zatvorski krug, pa često u šali kažemo da oni imaju ekskluzivno pravo na prenose iz zatvora. Sve su to situacije koje naš rad čine složenijim – navodi upravnik Suvajac.
Osim što „prima” zatvorenike, Okružni zatvor u Subotici nadležan je i za izvršenje mere pritvora za područje koje „pokriva” Viši sud u ovom gradu. A, ono uopšte nije malo: ceo Severnobački okrug i deo Severnobanatskog okruga.
Svi zaposleni, iako ih kako smo saznali, nema dovoljno, odgovorno i s puno pažnje pristupa svojim radnim obavezama. Većih incidenata, udaljenja i bekstava, gotovo deceniju unazad nije bilo.
– Posebno vodimo računa o formiranju grupa pritvorenika i osuđenika prilikom njihovog odlaska u šetnju ili na obroke u smislu da izvršioci iz istog dela ili međusobno bliske osobe, ne budu zajedno kako bi izbegli probleme. Naročito vodimo računa da ne dođe do formiranja neformalnih grupa koje bi, eventualno, mogle da uzrokuju neke incidente. U tome, za sada, uspevamo. To znači da stručni tim koji obavlja procenu osuđenika, to radi na pravi način. Nekada nam se dešava da ima više pritvorenika i osuđenika nego što ima mesta u zatvoru. Tada direktora Uprave za izvršenje krivičnih sankcija molim da određeni broj osuđenika prebaci u druge zavode – govori o subotičkom zatvoru upravnik Suvajac.
Kao u retko kojem zatvoru u Srbiji, u subotičkom je na izdržavanju kazni, doduše prekršajnih, bio izuzetno veliki broj migranata.
– U vreme kada je, polovinom prošle godine migrantska kriza bujala, dnevno smo imali između 30 i 40 prekršajno osuđenih osoba sa područja Sirije, Pakistana, Avganistana, pa čak i nekih severnoafričkih zemalja kao što su Alžir i Maroko. Bili smo u obavezi da, ako se osuđenik sa tim složi, o njegovom kažnjavanju obavestimo konzularno odeljenje zemlje iz koje dolazi, da im obezbedimo prevodioca, lekarsku zaštitu koja je specifična, s obzirom na hiljade pređenih kilometara. Uglavnom su bili osuđivani na tri do pet dana, pa smo mi za njih bili neka vrsta oporavilišta – kaže Suvajac.
Ko želi da bude u „samici”
Svaki od pritvorenika osumnjičenih za najteža krivična dela, kako smo čuli prilikom obilaska subotičkog zatvora, bio je, na neki način, poseban. Dragan Đurić je, na primer, na sopstveni zahtev bio smešten u „samicu”. Tražio je, takođe, da bude izolovan od ostalih osuđenika i pritvorenika i da ne dolazi ni u kakav kontakt sa njima. Zbog toga nije izlazio ni u šetnju. Dane je provodio u ćeliji, ne razgovarajući čak ni sa stražarima. Umeo je tokom celog dana da gleda u jednu tačku i nikada nije pokazivao emocije.
Bane Jovanović, osumnjičen za dvostruko ubistvo, po isporučenju našoj zemlji samo se nekoliko dana zadržao u pritvoru u Subotici. Iz zdravstvenih razloga, prebačen je u Specijalnu zatvorsku bolnicu u Beogradu. Pre desetak dana je vraćen u subotički zatvor i u odnosu na njega primenjuju se mere kao i na sve druge pritvorenike.
Po odluci suda, Alen Kurina koji je označen kao vođa „vojvođanskog kriminalnog klana” ima mogućnost svakodnevne posete advokata. Kako smo saznali, on ima četiri angažovana advokata koji mu u posetu dolaze svaki dan, a neki od njih čak i po nekoliko puta u toku dana.
(Miroslava Derikonjić, Politika)
Pratite Krstaricu na www.krstarica.com