Antisemitska propaganda imala je dugoročan efekat na decu koja su se školovala tokom nacističkog perioda Nemačke, od one dece koja su školu pohađala pre Hitlerovog dolaska na vlast i posle 1945, sugeriše studija objavljena u ponedeljak u Nemačkoj.
Istraživači iz SAD i Švajcarske proučili su ankete sprovedene 1996. i 2006. u Nemačkoj, u kojima se tretirao širok dijapazon tema, uključujući i temu odnosa prema Jevrejima. Ankete, poznate kao Opšte nemačko socijalno istaživanje, odslikavaju mišljenje 5.300 ljudi iz 264 mesta širom Nemačke, a u njima je omogućeno razlikovanje po starosnom dobu ispitanika, polu i mestu prebivališta.
Uzevši u svoj fokus ispitanike koji su izrazili ustrajno negativne poglede na Jevreje odgovorima na mnoga pitanja, istraživači su otkrili da su oni koji su rođeni 30-tih godina najekstremniji u antisemitskim stavovima, 50 godina od okončanja nacističke ere nemačkog društva.
„To znači da ako vi podvrgnete ljude totalitarnim idejama tokom njihovih formativnih godina, to će imati dugoročne efekte na način kako njihov um funkcioniše“, rekao je Hans-Joahim Fot sa univerziteta u Cirihu, jedan od autora studije. „Ono što upada u oči je da to, jednom formirano mišljenje, više ne napušta svog domaćina ni posle mnogo godina“.
Ispitanici iz grupe koja je bila sistematski indoktrinirana nacističkim učenjem o arijevskoj rasi takođe pokazuju znatne razlike u zavisnosti od toga da li dolaze iz delova zemlje gde je antisemitizam bio jak i pre Hitlera.
Za ovu priliku, istraživači su uzeli u obzir glasačke zapisnike iz 1890. godine, i pronašli da oni koji potiču iz krajeva gde su antisemitske partije bile tradicionalno jake imaju najnegativnije mišljenje o Jevrejima.
Benjamin Ortmejer, direktor istraživačkog centra nacističkog obrazovanja na Gete univerzitetu u Frankfurtu, koji nije učestvovao u izradi ove studije, kaže da su rezultati ove studije „apsolutno verodostojni“.
„Značaj ove vrste (antisemitske) propagande nije bio toliko vidljiv. U poređenju sa brutalnim delima nacističkih masovnih ubica, ispiranje mozga mladima je bilo totalno ignorisano“.
Jedan razlog ovome, kaže Ortmejer, je teškoća da se stariji Nemci pridobiju da govore o svojim iskustvima tokom nacističke ere njihove domovine. Dok Jevreji koji su preživeli Holokaust živo iznose sećanja na zlostavljanja koja su pretrpeli u školi od svojih drugova, Nemci najčešće svoje školske godine opisuju kao miroljubive i pune zabave.
Ortmejer dodaje da su nacistički nastavnici utkali antisemitizam u svaki školski predmet kao i u vannastavne aktivnosti, i čak zadavali učenicima „projekte“, kao što je recimo pretraživanje crkvenih knjiga u potrazi za imenima jevrejskih porodica koje su se nedavno preobratile u hrišćanstvo. Ti su učenički radovi kasnije poslužili za pravljenje transport lista za koncentracione logore, čineći od učenika nevoljne saučesnike Holokausta.
Kao značajne izuzetke toga vremena Ortmejer navodi grupe omladinskog protivljenja, kao što su to bile „Bela ruža“ u Minhenu i „Pirati runolista“ u Kolonju koje su postojale uprkos preovladavajućoj nacističkoj propagandi.
Studija takođe ukazuje na to da Nemci rođeni 20-tih godina imaju samo neznatno više antisemitizma u svojim stavovima od sunarodnika rođenih 40-tih godina, iako su ovi stariji u školu išli po nacističkim programima, dok su mlađi to izbegli. Autori navode da, iako to ne mogu da dokažu, pretpostavljaju kako veliki broj onih sa antisemitskim stavom nije preživeo jačinu svog nacističkog ubeđenja, stradajući pred kraj rata.
„Čini se logičnim, sledeći logiku ovih podataka, da je generacija 20-tih, kojoj je bilo omogućeno da učestvuje u Wafen SS divizijama, tamo i otišla. Imali su gromnu stopu gubitaka“, zaključuje jedan od autora studije, Hans-Joahim Fot.
(Beta)
Pratite Krstaricu na www.krstarica.com