Kad su španski konkvistadori stigli u Meksiko 1519., po procenama živelo je oko 25 miliona domorodaca. Vek kasnije, ostalo ih je samo milion.
Domorodačko stanovništvo više su od španskog oružja ubijale epidemije bolesti koje su Španci doneli sa sobom. Pretpostavki i nagađanja bilo je mnogo, ali koje su tačno bolesti pridonele padu Astečkog Carstva nikad nije potvrđeno.
Časopis Nature objavio je kako su sada naučnici izneli prve DNK dokaze o bakteriji koja je možda izazvala najgoru epidemiju iz toga razdoblja – o salmoneli. Propast astečkog društva bila je predmet mnogih istraživanja i veruje se da su je uzrokovala dva glavna faktora, dolazak španskih osvajača i brojne evropske bolesti na koje domorodačko stanovništvo nije imalo imunološki odgovor.
https://www.youtube.com/watch?v=O3uYdGljpnE
Najgora od tih epidemija harala je između 1545. i 1550. i veruje se da je stajala života do 80 posto stanovništva. „Epidemija iz 1545. smatra se jednom od najrazornijih u istoriji Novog Sveta“, napisala je grupa naučnika nemačkog Prirodnog instituta. Oni su ranije sugerisali da su ospice, boginje ili tifus bili uzročnici epidemije. U jednoj studiji iz 2002. kao mogući uzročnik navodi se i hemoragijska groznica. Ali nijedna od tih hipoteza nije potvrđena DNK dokazima.
U pokušaju da rasvetle uzrok epidemije među Astecima, naučnici su na groblju na visoravni Oaksakan na jugu Meksika uspeli da izoliraju i sekvencionišu DNK iz zuba 29 pokojnika, od kojih ih je 24 umrlo u doba epidemije 1545. – 1550.
Stručnjaci su razdvojili bakterijski DNK od ljudskog i nakon upoređivanja rezultata sa više od 2700 modernih bakterijskih genoma utvrdili da je nekoliko pokopanih na spomenutom groblju bilo zaraženo smrtonosnim sojem salmonele nazvanim Paratyphi C. Danas je Paratyphi C redak soj salmonele, ali pojavljuje se povremeno, posebno u zemljama u razvoju. Uzrokuje trbušni tifus. „Pretpostavljamo da je salmonela Paratyphi C pridonela znatnom padu populacije tokom epidemije 1545. u Meksiku“, zaključili su nemački naučnici.
To je potencijalno prvi genetski dokaz patogena koji je možda uništio astečku populaciju nakon evropske kolonizacije. „To je ‘super-cool’ studija“, rekao je Han Šreder iz Danskog prirodnog muzeja koji nije učestvovao u istraživanju. „Imaju solidne argumente“, dodao je on u razgovoru za Nature.
Neki stručnjaci imaju i određene zamerke pa kažu da tehnika kojom su se koristili nemački naučnici ne može da razabre DNK virus koji su takođe mogli da imaju uticaj u astečke epidemije, što bi značilo da jedan veliki segment zagonetke i dalje nedostaje. U nezavisnoj studiji naučnici sa britanskog Koventri Univerziteta analizirali su bakterijski genom sa ostataka mlade žene pokopane u Norveškoj 1200. godine i pronašli Paratyphi C, što upućuje na to da je taj soj salmonele kružio Evropom pre nego što su evropski doseljenici došli u Meksiko.
„Samo po sebi to nije dovoljno da poveže ova dva otkrića, ali je dobar početak“, rekao je profesor Hendrik Poinar.
Naučnici će sada morati da pronađu više drevnih baterijskih genoma iz Evrope i Amerike onog vremena, ako žele da potvrde svoje teze o tome šta je uzrokovalo smrtonosnu epidemiju koja je izbrisala astečko društvo.
Pratite Krstaricu na www.krstarica.com