Šlog je treći na listi uzroka smrti, ali i prvi razlog zbog čega ljudi trajno ostaju invalidi. Učestalost šloga u Srbiji u odnosu na ukupnu populaciju iznosi 2,36 odsto sa smrtnošću od 42,2 odsto. Posle pedesete godine rizik od nastanka moždanog udara se udvostručuje svakih 10 godina. Simptomi šloga su isti za sve tipove ovog oboljenja, ali razlika postoji u njegovom trajanju i težini. Moždani udar se najčešće ispoljava iskrivljenošću jedne polovine lica, problemima s govorom, trnjenjem, slabošću ili oduzetošću polovine tela. Tada dolazi i do otežanog hoda ili nemogućnosti da se čovek pomera, glavobolje i gubitka svesti.
Docent dr Ljubica Nikčević, načelnik Službe za fizikalnu medicinu i ranu rehabilitaciju Specijalne bolnice za cerebrovaskularne bolesti „Sveti Sava”, ističe da je šlog vodeći uzrok smrti u našoj zemlji u ženskoj populaciji i da je odgovaran za 20,8 odsto svih smrtnih ishoda, ali i drugi po učestalosti kod muškaraca (u 15,5 odsto slučajeva).
– Promena načina života uz stalni stres povećava rizik od nastanka moždanog udara i doprinosi daleko češćoj pojavi svih faktora rizika. Povišen krvni pritisak dovodi do tri puta većeg rizika od nastanka moždanog udara. Šećerna bolest, bolesti srca sa srčanim aritmijama, oboljenja srčanog mišića i zalistaka, povišene masnoće u krvi, gojaznost kao i način života, kao što su pušenje cigareta, konzumiranje alkoholnih pića i fizička neaktivnost, takođe su faktori rizika – kaže dr Nikčević.
Kod osoba koje su doživele šlog slabost ruke ili noge polovine tela mogu biti različitog stepena. Osoba tada može da bude nespretna, da doživi da joj iz ruku ispadaju predmeti, da joj zapinje stopalo o pod, ali takođe može da odjednom doživi težak stepen oduzetosti ruke i noge koje padaju na podlogu. U slučaju moždanog udara može doći i do naglog gubitka vida na jednom oku ili u polovini vidnog polja. Kada osoba preživi, porodica obolele osobe uglavnom ima jedno pitanje za lekare: Posle koliko vremena treba početi s ranom rehabilitacijom i šta ona podrazumeva?
– Ona počinje već narednog dana ukoliko je pacijent stabilan u slučaju ishemije. Primena savremenih metoda lečenja, kao što su trombolitička i antihipertenzivna terapija, značajno je doprinela smanjenju trombembolijskih komplikacija i reinsulta i omogućila sprovođenje metoda rane rehabilitacije kod sve većeg broja pacijenata. Gotovo da ne postoji bolest koja na jednom mestu objedinjuje, s istim stepenom značajnosti, prevenciju, rano otkrivanje, lečenje i rehabilitaciju, kao što je slučaj s moždanim udarom. Primenom metoda rane rehabilitacije dodatno se smanjuje rizik od nastanka trombembolijskih komplikacija čime se znatno smanjuje smrtnost – pojašnjava dr Nikčević.
Rana rehabilitacija pacijenta počinje kada se utvrdi da je pacijent kardiološki i neurološki stabilan, nakon urađene dijagnostike, odnosno narednog dana posle moždanog udara u slučaju ishemije. Rana rehabilitacija je važna za sprečavanje nastanka mišićne atrofije, kontraktura i deformiteta zglobova koji nastaju kao posledica produženog mirovanja, odnosno ležanja. Time se postiže značajno smanjenje invaliditeta.
– Rana rehabilitacija obuhvata negu, funkcionalno osposobljavanje i kineziterapiju. Po završenom lečenju i ranoj rehabilitaciji, za pacijente koji su zavisni od tuđe nege i pomoći, šalje se predlog za produženu rehabilitaciju, to jest banjsko lečenje. Produžena rehabilitacija sprovodi se u specijalizovanim centrima i obuhvata nastavak funkcionalnog osposobljavanja pacijenata. U Srbiji se rana rehabilitacija nakon moždanog udara sprovodi po protokolima koji se primenjuju kao svuda u svetu. Rehabilitacija osobe koja je preživela šlog traje ceo život jer se sve menja iz korena. Oboleli mora da radi vežbe koje je naučio tokom rehabilitacije svakodnevno, kao i da se pridržava svih saveta i uputstava lekara – kaže naša sagovornica koja se nedavno vratila sa Svetskog kongresa fizikalne medicine i rehabilitacije koji je održan u Japanu, a gde je stručne radove imao veliki broj stručnjaka iz Srbije. Rad naše sagovornice bio je posvećen upravo efektima rane rehabilitacije na funkcionalni oporavak pacijenata nakon moždanog udara, mereno funkcionalnom „Rankin skalom”.
(Danijela Davidov-Kesar, „Politika“)
Pratite Krstaricu na www.krstarica.com