Njujorški hirurg Vilijam Koli još je krajem 19. veka razvio nešto što naučnici danas smatraju prvom imunoterapijom protiv raka.
Koli je primetio kako je jedan od njegovih pacijenata, Fred Stein, ušao u svojevrsnu remisiju nakon što je oboleo od teške infekcije.
Zapitao se da li je moguće da je bakterija stimulisala pacijentov imunitet i da je „regrutovala“ telo da se bori protiv tumora.
Hirurg je neoperabilne bolesnike počeo da tretira injekcijama bakterija koje su se tada nazivale „Kolijevi toksini“.
Iako je postigao neke uspehe, nije dobro dokumentovao svoj rad, a njegovi savremenici su davali prednost zračenju i hemoterapiji.
Koli je preminuo 1936. godine i njegove teorije su gotovo zaboravljene. Trebalo je da prođe 80 godina kako bi onkolozi ozbiljno shvatili imunoterapiju. Danas je to jedan od najperspektivnijih načina terapije, posebno kod karcinoma pluća i melanoma.
„Imunoterapija je tu da ostane. To nije slučajnost, sreća ili privid, postaće standard u borbi protiv raka“, kaže Džil O’Donel Tormi, šefica Instituta za istraživanje raka.
Najčešće su imunoterapije poznate kao inhibitori kontrolne tačke, koji rade na uklanjanju kočnica u imunom sistemu kako bi telo napalo rak. Njihovo otkriće je omogućio rad Džejmsa Alisona, sada profesora u Centru za rak MD Anderson Univerziteta u Teksasu, koji je devedesetih proveo godine u istraživanju mogućnosti imunoterapije, dok su je drugi naučnici odbacivali kao „interesantnu, ali besmislenu“.
Inhibitori kontrolne tačke pokazali su se kao neverovatno efikasni kod pacijenata sa uznapredovalim melanomom, vrstom raka za koji se nekada govorilo da je to „rak radi kojeg je rak kao bolest zloglasan“ i zbog izuzetno loših prognoza koje su pratile tu dijagnozu.
Većina pacijenata umire za tri do osamnaest meseci. Danas, čak 60 odsto pacijenata sa uznapredovalim melanomom preživi i do tri godine ako uzimaju kombinaciju dva inhibitora.
Tek 2013. godine inhibitori su postali „popularni“ među lekarima, ali mnogi nisu spominjali i prateće probleme.
Kada deluju, onda su neverovatno efikasni i pomažu pacijentima da žive mesecima i godinama duže nego sa drugim lekovima, ali problem je što na njih reaguju samo pacijenti oboleli od melanoma i raka pluća.
Iako je imunoterapija odobrena za niz tipova karcinoma — od raka želuca do raka jetre, pacijenti koji nemaju melanom ili rak kože gotovo uopšte ne reaguju na imunoterapiju.
Pratite Krstaricu na www.krstarica.com