Dijagnoza raka prostate može se podeliti na dva vremenska perioda. Prvi period je pre otkrića prostatičnog specifičnog antigena (PSA), kada dolaze bolesnici sa uznapredovalim stadijumom raka prostate i prisutnim simptomima, a drugi period je posle otkrića prostatičnog specifičnog antigena (PSA).
Uvođenje PSA testa (testa za rano otkrivanje raka prostate) u rutinsku upotrebu omogućilo je raniju dijagnostiku početnog stadijuma raka prostate.
Rak prostate u početku ne pokazuje nikakve simptome. Ukoliko nađemo povišenu vrednost PSA u krvi pacijenta, počinjemo da primenjujemo druge dijagnostičke metode da bismo eventualno potvrdili ili isključili karcinom prostate.
Povišeni PSA govori nam da postoji neka iritacija prostate. Ta iritacija može da nastane usled upale prostate (prostatitis), uvećanja prostate (adenom prostate), posle cistoskopskog pregleda (pregled mokraćne bešike iznutra specijalnim instrumentom), posle digitalnog pregleda prostate (pregleda prostate prstom kroz zadnje crevo), posle seksualnog odnosa itd. Analiza krvi na PSA mora se uvek uzeti pre digitalnog pregleda prostate.
Digitalni pregled prostate je osnovna i neizbežna dijagnostička metoda kojom utvrđujemo osnovne karakteristike prostate: veličinu, ograničenost, konzistenciju, glatkoću i osetljivost. Obično reagujemo na povišen PSA tako što pacijentu prepišemo antibiotik koji treba da uzima u toku mesec dana.
Kada ponovimo analizu PSA, često vidimo da su vrednosti niže, tj. u granicama normale, i takvog pacijenta upućujemo na kontrolni pregled za godinu dana. Ukoliko se vrednost PSA nije smanjila, tj. ostala na istom (višem) nivou, ili pak porasla – onda bolesniku predlažemo da se uradi ultrazvuk prostate, i to specijalnom ultrazvučnom sondom kroz zadnje crevo, tzv. transrektalnim pristupom. Na tom pregledu možemo precizno da utvrdimo veličinu prostate (digitalnim pregledom grubo utvrđujemo da li je prostata uvećana ili nije), ali možemo da vidimo i sumnjiva polja na prostati, kalcifikacije, ili pak da ne vidimo ništa nenormalno.
U zavisnosti od starosti pacijenta, veličine prostate i visine vrednosti PSA – odlučujemo se za uzimanje uzorka prostate, tzv. biopsiju prostate. Biopsija prostate je jedina dijagnostička metoda koja može da nam potvrdi ili isključi dijagnozu raka prostate. Radi se sa specijalnom iglom kroz zadnje crevo pod kontrolom ultrazvuka. Uzima se 10-12 uzoraka, po 5-6 iz svakog režnja prostate. Procedura traje 2-3 minuta i radi se u lokalnoj anesteziji. Uzorci se šalju u patohistološku laboratoriju, gde se pregledaju pod mikroskopom i postavlja se dijagnoza. Najčešće isti uzorak gleda trojica patologa, nezavisno jedan od drugoga, kako bi se moguća greška svela na minimum. Patološki nalaz sadrži stadijum tumora i klasifikaciju tumora po Glisonu, na osnovu čega se odlučujemo za vrstu lečenja.
Ukoliko je karcinom mali, u samom začetku – dešava se da ga „promašimo“ prilikom biopsije i nalaz koji dobijemo je negativan. Takvog bolesnika upućujemo na kontrolni pregled posle godinu dana i na osnovu digitalnog pregleda i visine PSA u krvi donosimo odluku o tome da li treba ponoviti biopsiju. Tada je veća mogućnost da se uzme uzorak iz sumnjivog mesta pošto je to mesto sada veće.
Uključite se u diskusiju o problemima s prostatom.
Pratite Krstaricu na www.krstarica.com