Podizanje tužbe protiv servisa „Napster“ 1999. godine označilo je početak borbe muzičke industrije protiv slobodne razmene i kopiranja muzičkih datoteka na Internetu. Za neke je to bilo pitanje ostvarivanja monopola muzičkih izdavača koji su uočili potencijale digitalnog tržišta, za druge normalno reagovanje na kršenje autorskih prava, za treće ugrožavanje osnovnih sloboda surfera.
Oko ovih pitanja se i dalje „lome koplja“, ali je pobeda nad Napsterom i gašenje ovog servisa (kao besplatnog), otvorila prostor za muzičku industriju i pokazala da je zakon na njihovoj strani.
Usledile su nove tužbe protiv brojnih servisa koji su omogućavali razmenu kao i Napster, ali je za muzičku industriju ostao jedan „tvrd orah“: peer-to-peer softver. Peer-to-peer tehnologija, zasnovana na protokolu Gnutella, koji se pojavio u martu 2000. godine, predstavlja i te kako teško rešiv problem, jer centralni server ne postoji.
Naime, korisnici instaliraju program koji omogućava da se nalaze i u ulozi servera i klijenta, tj. da razmenu fajlova obavljaju bez ičijeg posredništva. U takvoj situaciji je nemoguće otkriti ko koristi servis, niti koje fajlove poseduje, odnosno, razmenjuje sa ostalim korisnicima.
U jesen 2001. godine Udruženje muzičkih izdavača Amerike (Recording Industry Association of America) i Udruženje filmskih radnika (Motion Picture Association of America) odlučili su da „presaviju tabak“ i otpočnu borbu protiv nezgodnog protivnika. Na meti se našla holandska kompanija Consumer Enpowerment, u čijem se sastavu nalazi i softverska kuća FastTrack, koja stoji iza protokola koji je osnova servisa „Kazaa“, a koji su licencirali servisi „Grokster“ i „Morpheus“.
Na ovaj način, pomenuta udruženja su želela da „jednim udarcem ubiju tri muve“, i makar, uzdrmaju područje slobodne razmene datoteka zaštićenih autorskim pravima. Učešće filmske industrije ukazuje na mogućnost tuženih servisa da omoguće ne samo razmenu muzike, već i svih vrsta fajlova. Prema istraživanjima iz oktobra 2001. godine, Morpheus se nalazio na prvom mestu među servisima za razmenu datoteka (2,3 miliona korisnika), a Kazaa na drugom (1,8 miliona), pa bi uspeh muzičkih izdavača u sudskom procesu bio na veliku radost ove grane industrije, a na žalost korisnika koji uživaju u peer-to-peer tehnologiji.
Zbog prirode mreže i načina razmene fajlova, ne postoji način da se korisnici spreče da slobodno kopiraju datoteke, ali je moguće makar zabraniti dostupnost softvera, tj. download sa stranica proizvođača. Upravo se to i desilo: iako još nije donesena zvanična odluka holandskog suda (biće saopštena 31. januara), servis Kazaa je 17. januara morao da onemogući download programa sa svog sajta, jer bi u protivnom morao da plaća 40.000 dolara odštete dnevno. Naravno, korisnici koji već poseduju program neometano će i dalje nastaviti sa razmenom.
Samo nekoliko dana po onemogućavanju distribucije programa sa sajta, vlasnik sajta Kazaa.com i tvorac protokola FastTrack, 35-godišnji Niklas Zenstrom (Niklas Zennstrom), objavio je da su protokol i sajt prodati australijskoj firmi Sharman Networks, koja će ubrzo ponovo omogućiti download softvera. „Vruć krompir“ je prešao u druge ruke – na potezu je Udruženje muzičkih izdavača Amerike.
Srodne teme:
Korisni linkovi:
Pratite Krstaricu na www.krstarica.com