Nikola Tesla, jedan od najpoznatijih naučnika svih vremena, rođen je 10. jula 1856. godine u malom selu Smiljanu, tadašnje Austro-Ugarske Monarhije, današnja Hrvatska. Iako su njegovi izumi poput naizmenične struje i bežične komunikacije promenili svet, pitanje njegove nacionalnosti i dalje izaziva kontroverze na Balkanu. Skoro vekovni dokument dodatno baca svetlo na ovu kontroverznu temu.
Tesla je odrastao u porodici pravoslavnog sveštenika. Njegov otac, Milutin Tesla, bio je poštovan zbog svoje učenosti i sklonosti ka književnosti, dok je njegova majka, Georgina Đuka Tesla, bila domaćica sa izuzetnim talentom za pronalaske i praktične alate, uprkos nedostatku formalnog obrazovanja. Tesla je često isticao da je od majke nasledio svoju kreativnost i sklonost inovacijama.
Iako je rođen u pravoslavnoj srpskoj porodici, političke prilike i istorijski kontekst doveli su do brojnih rasprava o njegovoj pripadnosti. Tesla se za života izjašnjavao kao Srbin pravoslavne vere. U pismu iz 1936. godine, povodom 60. godišnjice rada Srpske kraljevske akademije, Tesla je napisao: „Bio sam ponosan na svoje srpsko poreklo i hrvatsku domovinu.
Tesla – I am Serbian
To clarify for all time who was the greatest genius pic.twitter.com/C4IsFfDpqL
— Sprinter Observer (@SprinterObserve) December 30, 2024
Živeo je skromno
Američki mediji preneli su i njegove reči: „Naravno, ja sam Srbin“, uz napomenu da su obe strane njegove porodice poticale iz pravoslavnih svešteničkih krugova.
Tesla je stigao u Sjedinjene Države 1884. godine, gde je počeo da radi za Edisonovu kompaniju. Iako je ubrzo raskinuo saradnju sa Tomasom Edisonom, upravo u Americi je postigao najveće uspehe. Njegov rad na naizmeničnom strujom revolucionisao je prenos energije i postavio temelje savremenog sveta.
Preminuo je 7. januara 1943. godine u 86. godini, sam u sobi 3327 hotela „Njujorker” u Njujorku. Uprkos globalnoj slavi, Tesla je živeo skromno, odan nauci. Uzrok smrti je srčani udar. Sahranjen je na groblju Ferklif u Njujorku, a njegovi ostaci su kasnije preneti u Beograd, gde se čuvaju u zlatnoj urni u Muzeju Nikole Tesle.
Tesla je poslednji put posetio svoj rodni grad 1892. godine, posle smrti njegove majke. Na groblju u Gospiću, gdje je njegov otac služio kao sveštenik, podigao je spomenike svojim roditeljima.
Nikola Tesla je ostavio neizbrisiv trag u nauci, ali njegovo nasleđe na Balkanu ostaje simbol zajedničkeâ istorije i bogatog kulturnog nasleđa, uprkos različitim tumačenjima njegove pripadnosti.
Pratite Krstaricu na www.krstarica.com