Profesor psihologije na Harvardu je 1983. godine napravio revoluciju – u knjizi „Okvir mišljenja“ prvi put je pomenuo teoriju o višestrukoj inteligenciji. Po toj teoriji, ljudi nemaju isti um, niti iste snage i slabosti, već na različite načine obrađuju informacije. Neko za to koristi reči, neko brojeve, neko telo – zajedničko je da su svi ti načini relativno nezavisni jedan od drugog.
Gardnerova teorija uperila je prst u oko standardnoj koja naglašava vezu između različitih sposobnosti, kao i testove inteligencije koji mahom mere logičke, prostorne i lingvističke sposobnosti.
A njih ima mnogo više, tvrdi Gardner koji je identifikovao sedam dimenzija inteligencije: lingvističku, logičko-matematičku, muzičku, prostornu, telesno-kinetičku, interpersonalnu, intrapersonalnu.
– Lingvistička ili jezička
Novinari, advokati, profesori, ljubitelji pisane reči i debata poseduju lingvističku inteligenciju. Oni vole igru rečima, dobro pamte, lepo pišu, ali i govore i skloni su detaljnim objašnjenjima.
– Logičko-matematička
Neko uživa u prirodi, neko u filmovima, a vlasnicima ove inteligencije omiljena zabava su rebusi, zagonetke, mozgalice. Briljiraju u ovim oblastima, kao i svemu što ima veze sa brojevima, apstraktnim idejama, obrascima i šemama.
Među njima su matematičari, inženjeri, programeri, ekonomisti, računovođe, lekari.
– Prostorna
Ako ste se ikada izgubili u nepoznatom gradu i ni mapa vam nije pomogla u snalaženju, verovatno vam ova dimenzija nije jača strana. Od sada na put krećite sa osobama koje su dobre u vizualizaciji prostora jer one pravilno čitaju mape.
Prostorna inteligencija je razvijena mahom kod arhitekata, ali i kod ljudi koji uživaju u sklapanju puzli, slikanju, crtanju. Pod ruku sa prostornom inteligencijom obično ide bujna mašta.
– Muzička
Prijatelji beže kad počnete da pevate, a niste bili u horu ni u osnovnoj školi? Nažalost, fali vam muzička inteligencija koju ne poseduju samo muzičari i kompozitori, već i svi oni koji lako prepoznaju tonove, ritmove i druge muzičke obrasce.
– Telesno-kinetička
Šeprtlje i vlasnici „šupljih“ ruku ne mogu se ponositi telesno-kinetičkom inteligencijom. Ali, zato mogu plesači, atletičari, glumci, manekeni i svi koji se skladno kreću, dobro se osećaju u svom telu i koriste ga kako bi se izrazili.
U ovoj grupi su i hirurzi i zanatlije vešte sa rukama i sa dobrom fizičkom koordinacijom.
– Interpersonalna ili socijalna
Psiholozi, diplomate, političari, filozofi uglavnom imaju razvijenu interpersonalnu inteligenciju koja podrazumeva „čitanje“ drugih, njihovih namera, želja, motiva.
Odlični su u uspostavljanju dobrih odnosa sa ljudima, ali i u rešavanju konflikata. Imaju razvijenu empatiju, verbalne i neverbalne sposobnosti i širinu da situaciju posmatraju iz više uglova.
– Intrapersonalna ili analitična
Prisutna je kod introvertnih ljudi sklonih introspekciji i analiziranju sebe, drugih, okoline. Ove osobe, među kojima su najčešće filozofi i pisci, u dosluhu su sa sobom i često im je potrebna samoća kako bi sredili misli.
Prirodna ili egzistencijalna
U novijim radovima Gardner razmatra još dve dimenzije inteligencije: naturalističku (prirodnu) i egzistencijalnu. Prva je dočekana sa dosta otpora, a razvijena je kod pojedinaca koji su u skladu sa prirodom.
Reč je najčešće o ekolozima, biolozima, poljoprivrednicima, baštovanima i svima koji su zainteresovani za očuvanje okoline i koji su svesni da sve u prirodi utiče jedno na drugo.
Egzistencijalnu inteligenciju poseduju osobe koje se dobro snalaze u životu, shvataju važnost određenog trenutka i pametno koriste svoje šanse.
Pratite Krstaricu na www.krstarica.com