Nedugo nakon završetka Prvog svetskog rata, 18-godišnji nemački vojnik Adolf Dasler vratio se s ratišta u rodni gradić Hercogenaurah, u severnoj Bavarskoj. Kako ima već izučen obućarski zanat odlučuje da se time i bavi. A to nije bio neobičan odabir s obzirom je proizvodnja obuće u tom kraju bila dosta razvijena. Počinje s malom proizvodnjom i radnju najpre smešta u podrum za pranje odeće u kući svojih roditelja.
Mladom Dasleru, rođenom 1900. godine, pomagao je i otac Kristof koji je radio u fabrici cipela. Veoma talentovan mladić pun entuzijazma počeo je da se zanima za sportsku obuću i osmišljava nove neobične modele, jedan sasvim drugačiji dizajn.
Džesi Ovens ih proslavio
Günümüzde Adidas olarak bildiğimiz bu marka, 1920'li yılların başında Adolf Dassler'in sporcuların branşlarına uygun tasarlanan ayakkabılar ile performanslarının artacağı fikri ile kuruldu. pic.twitter.com/hVbYzFroCx
— Serbest Atış (@serbestatis_co) September 6, 2020
Nekoliko godina kasnije pridružuje mu se i dve godine stariji brat Rudolf. Njegov zadatak je bila prodaja, a Adolfov dizajn. Uskoro prijavljuju kompaniju ‘Gebrueder Dassler Schuhfabrik’ (Fabrika obuće braće Dasler). Dve godine kasnije, proizvodnju počinju u fabrici na drugom kraju grada.
Za braću počinje dobro razdoblje, bolje nego što su mogli i da očekuju pa vrlo brzo postaju zvanični dobavljači nekih reprezentacija na Olimpijskim igrama 1928. u Amsterdamu. Opremili su veliki broj atletičara i na taj se način širili na međunarodno tržište.
Dolaskom Hitlera na vlast 1933. godine braća se pridružuju nacistima. Međutim, to nije bilo ništa neobično jer ako ko je u to vreme želeo da radi i posluje, morao je da bude uz režim. Svoju vernost nisu baš iskazali 1936. godine za vreme Olimpijskih igra u Berlinu. Amerikanac i Afro-amerikanac Džesi Ovens, koji je tada osvojio četiri zlatne medalje, nosio je Adidas patike u svojoj pobjedničkoj trci.
Te patike mu je lično napravio Adolf, a sposobni trgovac Rudolf uspeo je da ga uveriti da će u njima biti nepobediv, pa se to smatra prvim sponzorskim ugovorom koji je ostvario jedan tamnoputi sportista.
Adidas su nosili i članovi nemačke fudbalske reprezentacije, a braća su nakon toga bila zatrpana narudžbama iz celog sveta.
Rat ih razdvojio
Dünya'nın en ünlü spor markalarından olan Adidas ve Puma, aslında II. Dünya Savaşı öncesinde aynı ayakkabı atölyesini işleten, fakat savaş sonrasında birbirlerine küsüp yollarını ayıran ve farklı atölyeler kurarak kıyasıya rekabet eden iki erkek kardeşe aittir.
++👇 pic.twitter.com/gmrGBoxhIE— Özlem HELVACI (@ozlemhelvaci24) September 2, 2020
Za vreme rata nikome nije bila potrebna kvalitetna sportska obuća, već vojničke čizme koje su se Vermahtu isporučivale upravo iz njihovih pogona. Jedno vreme su u fabrici čak proizvodili i protivtenkovsko naoružanje. Ali, tih godina izlazi na videlo i netrpeljivost među braćom koja su imala vrlo malo zajedničkih osobina.
Adolf je bio tih i povučen, želeo je samo da radi i dizajnira dok je Rudolf bio temperamentan, društven, uvek spreman za prepirku.
Jedan drugome previše ne pomažu u to ratno vreme, obojica su bila i na ratištima. Posle rata, pred američkom vojskom jedan drugoga su optuživali za blisku saradnju s nacistima. Bratske sukobe dodatno su pojačavale njihove supruge. Navodno je Adijeva supruga imala aferu s Rudolfom, te se čak i govorilo da je njihov najstariji sin zaprao Rudolfovo dete.
Nakon završetka rata, dva brata se definitivno razilaze, a Rudolf osniva sopstvenu firmu i naziva je Puma dok Adolf svoju naziva Adidas (Adi Dasler). Obe kompanije bile su uspešne, ali su podelile njihov rodni Hertcogenaurah.
Tačno se znalo koje prodavnice, pekare i kafane pripadaju „adidasovcima“, a koje „pumašima“. Cele porodice bile su ili na jednoj ili drugoj strani.
U svađi do kraja života
Čak su i lokalni fudbalski klubovi u tom gradiću s 20 hiljada stanovnika bili deo rivalstva. Tako je ASV Herzogenaurach nosio tri pruge, a FC Herzogenaurach pumu u skoku.
Meštani su iskorišćavali to rivalstvo pa su na primer majstori koji su dolazili da obave popravke kod Rudolfa u kući obvezno obuvali stare i iznošene adidaske. Znali su da će stariji brat Dasler kad ih vidi na njihovim nogama, reći: „Izuvaj to smeće, eno gomile Puminih patika u podrumu, odaberi sebi jedne…’ Tako su besplatno dolazili do novih patika.
Nakon razlaza nekad složna braća do kraja života nisu progovorili niti jednu reč. Sahranjeni su na istom groblju ali na najudaljenijim parcelama. Niko zapravo ne zna glavni razlog svađe među dvojicom braće, kao ni zašto su ostali posvađani do svoje smrti.
Pratite Krstaricu na www.krstarica.com